Gần gũi với dải chữ S thân thương, người Lào cũng giống như người Việt, họ cũng chào đón năm mới trong vòng 3 ngày. Ngày đầu tiên cũng là ngày cuối cùng của năm cũ, họ cùng lau dọn nhà đồ đạc, quét dọn tân trang lại nhà cửa để đón năm mới. Ngày thứ hai không được tính đến vì đó là thời điểm giao khắc giữa năm cũ và năm mới. Và vào ngày cuối cùng thì hội bắt đầu vui chơi lễ hội. Trong ba ngày lễ đón năm mới, thì người người, nhà nhà đều nghỉ ngơi vui đón tết.

Trong những ngày lễ đầu năm, người Lào cũng thường lên chùa để khấn vái cầu bình an, rước sư về giảng đạo và thực hiện các nghi lễ tắm tượng Phật….

Truyền thuyết li kì về ngày tết ở Lào

Theo người dân ở nơi đây cho biết tết Lào được bắt nguồn từ một truyền thuyết từ thời xa xưa. Vào thời ấy có một chàng trai phú nông tên Thamaphala ( Thammabane) thông mình và có khả năng đặc biệt là có thể hiểu được tiếng chim. Là một con người lương thiện tốt bụng anh đã đi khắp nơi để truyền dạy kiến thức cho mợi người.  Cũng vào thời gian đó có  Kabinlaphom một ông thần người thông thái nhất. Khi nghe tin dưới trần gian có một người thông minh và tài giỏi nên ông thần muốn thi tài với Thammabane. Ông ta đã ra câu hỏi và kèm theo một lời “thách đấu” nếu nếu Thammabane trả lời được thì Kabinlaphom sẽ phải dâng đầu mình và ngược lại.

Truyền thuyết li kì về ngày tết ở Lào

Ba câu hỏi đó là:

Thần sắc con người tập trung ở đâu vào buổi sáng?

Thần sắc con người tập trung ở đâu vào buổi chiều?

Thần sắc con người tập trung ở đâu vào buổi tối?

Và, Thammabane đã trả lời đươc 3 câu hỏi ấy :
Thần sắc con người vào buổi sáng tập trung ở khuôn mặt, vì vậy buổi sáng con người phải rửa mặt
Thần sắc con người vào buổi chiều tập trung ở ngực, vì vậy con người thường tắm vào buổi chiều
Thần sắc con người vào buổi tối tập trung ở tay và chân, vì vậy con người thường rửa chân tay trước khi đi ngủ.

Thammabane đã trả lời đúng và theo như cam kết vị thần thông thái của bầu trời phát chặt đầu của mình. Tuy nhiên, trước khi chặt đầu ông dặn bảy đứa con gái của mình giữ gìn cái đầu cẩn thận, vì nếu đầu của ông ta rơi xuống đất sẽ gây hỏa hoạn cho nhân gian, ném lên trời thì sẽ gây khô hạn và ném xuống biển thì biển không còn nước. Tuân theo lời cha, bảy người con gái của  Kabinlaphom đặt đầu cha trên một cái đĩa vàng và thờ ở động Khanthoumali, núi Phoukhaokailat. Hàng năm các cô lần lượt đến đây rửa sạch đầu cha và đặt trở lại vào động.

Truyền thuyết li kì về ngày tết ở Lào

Đây là chi tiết đậm màu sắc hoang đường kì ảo – đặc điểm nổi bật trong thế giới thần thoại, truyền thuyết. Tuy nhiên, vén bức màn hoang đường kì ảo, thì truyền thuyết Kabinlaphom đã cắt nghĩa nguồn gốc tục té nước, thể hiện nhận thức của cư dân bản địa về tầm quan trọng của nước đối với đời sống sinh hoạt.
Trong tết của người Lào thường diễn ra lễ hội té nước. Trước đây, thì tục té nước diễn ra vào đầu tháng một. Tuy nhiên, thời điểm đó vào mùa đông, không thích hợp cho phong tục té nước nên ngày này đã được chuyển sang thời điểm nóng nhất trong năm. Đây cũng là thời gian ngày thường dài hơn đêm, ngày dài nhất có thể đến 14 tiếng 24 phút.

Truyền thuyết li kì về ngày tết ở Lào

Chính vì thế mà lễ hội té nước được diễn ra vào tháng 4. Vào ngày đầu tiên của Tết Lào người dân nơi đây để chuẩn bị nước thơm và hoa. Nước thơm là một hỗn hợp gồm nước, nghệ, bồ kết nướng, hoa và dầu thơm. Nước được ướp hương hoa hoặc hương liệu thiên nhiên.

Vào buổi chiều, người dân trong làng tập trung ở chùa để làm lễ cúng Phật, cầu nguyện và nghe giảng đạo. Sau đó người dân nơi đây rước Phật ra một không gian riêng trong ba ngày và mở cửa để mọi người tắm cho Phật. Nước thơm được tươi lên Phật sẽ được hứng lại mag về nhà để tưới lên người làm phước. Người ta còn té nước vào các nhà sư, chùa và cây cối xung quanh chùa.

Người Lào té nước lên vào những người lớn tuổi để cầu chúc sống lâu và phước phận. Bạn bè hàng xóm té nước lên nhau để cầu chúc bình an và may mắn… Người ta còn ts nước vào cửa nhà, đồ thồ, súc vật, công cụ sản xuất…

Theo quan niệm của người dân nơi đây, nước sẽ gột đi những điều xấu xa, bệnh tật của một năm đã đi qua, để cầu chúc một năm an khang và nhiều thành công mới.

Ngoài té nước ra thì người dân ở nơi đây còn một số hoạt động khác như đua thuyền, tắm cho Phật, xây tượng cát và đãi nhau món Lạp thơm ngon.