Du khách thường thấy cảnh các nhà sư đi khất thực tại các con đường ở xứ sở nơi đây. Là một quốc gia Phật Giáo, chuyện đi khất thực của các vị sư trở thành một nét văn hóa khi người ta nhắc về Lào.

Thường vào mỗi buổi sáng, khoảng 6h sáng, các nhà sư ở Lào thường tập trung tại ngôi đền lớn Wat Luang ở đầu cầu Pakse. Sau khi tập trung, ổn định vị trí, các nhà sư bắt đầu đi khất thực quanh phố. Đi đầu là những vị sư lâu năm và các sư thầy sau đó là sư trẻ, nhỏ tuổi. Tất cả đều hành khất trên đường bằng chân trần. Sau đó đến mỗi ngã tư, nga, đoàn khất thực chia nhỏ thành các hướng tỏa về xóm làng.
 

Các nhà sư đi hành khất trên đường

Theo truyền thống của phật giáo Nam môn, mỗi buổi khất thực của các nhà sư không đi quá bảy nhà, lần lượt thứ tự các vị sư cứ đi, không phân biệt nhà này giàu, hay nhà kia nghèo, không phân biệt thức ăn dở hay ngon, họ không bỏ xót nhà nào cả, không ngó nghiêng trước sau, không trò chuyện huyên náo, không đứng trước chợ. Bình bát của các nhà sư khi đi khất thực thường làm bằng gốm tráng men, không được làm bằng kim loại quý, làm bằng đồng hay mạ bạc, có dây đeo và nắp đậy bằng vải.

Khi các nhà sư đi khất thực, người dân quỳ bên đường chờ sẵn hoặc đặt lễ vật lên một chiếc bàn nhỏ trước mỗi nhà để dâng lễ vật. Họ cũng khoắc lên mình một tầm vải mang chéo qua người, thêu hoa văn đẹp và không mang giày dép để thể hiện sự lòng kính của mình.

Lễ vật dâng lên cho các vị sư gồm có xôi, bánh các loại, nước lọc và các loại thức ăn chín, để các vị sư ăn hàng ngày. Lễ vật tuyệt đối không được dâng các lễ vật sống, các loại thức ăn chiên xào và tiền. Các vị sư nhận đồ khất thực và cầu nguyện, ban phước cho mọi người. Nước dâng lễ được tạt xuống đất, té vào cây cối như gửi lời cầu đến những người đã chết những lời thỉnh nguyện bình an. Các vị sư sau khi đổ một vòng quanh phố, các sư tập trung về chùa và dùng bữa sáng.

Người dân quỳ bên đường chờ sẵn hoặc đặt lễ vật 

Thông thường, mỗi ngày các sư chỉ ăn một bữa duy nhất trước khi mắt trời khuất bóng. Vật phẩm khất thực thường được chia làm bốn phần.  Phần một chia cho các sư cùng tu nếu họ không có hoặc có ít, phần hai dành cho những người nghèo, một phần dành cho những động vật sống chung như chó mèo, và phần lại dành cho những vị sư khất thực dùng. Khi dùng thức ăn, trong suy nghĩ của người tu hành đó chỉ là việc duy trì sự sống mà thôi, không hám ngon, không bỏ đi đồ dở. Từ đó đến trưa hôm sau, các vị sư tham gia các hoạt động thiền định, lễ bái và học tập, thân thể mà không ăn thêm bất cứ thứ gì, chỉ uống nước lọc và thỉnh thoảng ngậm kẹo.

Những ngày đầu tháng, các vị sư không đi khất thực mà người dần vào chùa dâng lễ vật. Mỗi người mang vật dâng lễ trong một chiếc bát lớn, thắp nhang đèn và cầu nguyện cho các sư. Trước khi vào chánh điện, họ chính đốn lại trang phục của mình và nhiết thiết phải mặc “ cà piêng” (một tấm vải mang chéo qua người, thêu hoa văn đẹp). Các vị sư thiền tại chánh điện, người dân dâng lễ vật trực tiếp cho các vị ấy, các sư trẻ đặt bình bát trên chiến bàn dài, người dâng lễ xếp thành hàng, lần lượt bỏ các vật phẩm vào từng bát. Sau buổi lễ, các sư trẻ tự xuống lấy bình bát của mình.

Khất thực là một trong nhiều hình thức tu tập của người theo đạo Phật có từ khi Phật Thích Ca Khai khai sáng. Truyền thống này giúp cho người tu hành độ nhật và bỏ lòng sân si, tâm kiêu căng, ngãn mạn và gián tiếp tạo công đức cho người cúng dường vật phẩm. Và lẽ đó, khất thực trở nên một nếp sống sinh hoạt quen thuộc với người dân nơi đây. Đây là một nét độc đáo của Lào xinh đẹp này.